16 minutes

16 minutes
AEBetan bizi diren euskal jatorriko hainbat gazte Goierrin izango dira uda honetan ere. Ekainaren 28tik uztailaren 20ra bitartean egingo dute egonaldia, eta euskara ikasteko eta euskal kulturan murgiltzeko aukera izango dute, hizkuntzarekin, historiarekin, dantzarekin, musikarekin eta mitologiarekin lotutako askotariko jardueren bitartez. Hirugarren aldia du ekinbideak, eta aurten, Kaliforniako, Washingtongo, Coloradoko, Nevadako eta Oregongo 16 eta 25 urte bitarteko 33 lagun hautatu dituzte. Aste barruan, Lazkaoko Maizpide barnetegian euskara eta kultura eskolak jasoko dituzte, eta asteburuetan, familiekin egoteko denbora izango dute. Gainera, antolatzaileek euskal dantza ikastaroak, euskal kultura sustatzeko tailerrak eta egun osoko irteerak prestatu dituzte, Euskal Herriko Unibertsitatearekin elkarlanean. AEBetako gazte batzuk, iaz, Lazkaoko Maizpide euskaltegian. HITZA Programaren antolatzaileek 33 neska-mutil hautatu dituzte aurten, eta orain, haiek etxean hartuko dituzten familien bila ari dira. Ateak Ireki Goierrin jaio zenez, eskualdeko familiei egin diete parte hartzeko deialdia, baina kontuan hartuko dute beste inguru batzuetako familien parte hartzea ere. Gainera, aurreko bi aldietan parte hartu zuten familiak gonbidatuta daude berriro ere parte hartzera, eta bakoitzak bi gazte hartu ahal izango ditu etxean. Berrikuntzak Martxoaren 10ean aurkeztu zuten programa, eta han izan zen Iñaki Goirizelaia Batzen dinamikako lehendakaria. Bi berrikuntza nagusiren berri eman zuen: batetik, gazte amerikarrek euskara klaseak jasoko dituztela Euskal Herrira etorri aurretik, eta, bestetik, Goierriko bizpahiru gaztek AEBetan egonaldia egiteko aukera izango dutela. Iaztik ari dira truke programa hori diseinatzen, eta arduradunek jakinarazi dute «AEBetako euskal diasporatik mundu osora salto egitea» gustatuko litzaiekeela. Antolatzaileen esanetan, programak lau helburu nagusi ditu: Euskal Herriko familien eta diasporakoen artean hartu-emanak sortzea, euskal diaspora ezagutzeko bideak zabaltzea, familien eta pertsonen artean «zubiak» eraikitzea, eta etorkizunerako harremanak indartzea. Horretarako, baina, esan dute instituzioen eta herritarren babesa behar dutela, hala nola Gipuzkoako eta Bizkaiko foru aldundiena, Nafarroako Gobernuarena, Eusko Jaurlaritzarena, Lazkaoko Maizpide euskaltegiarena, NABO North American Basque Organizations taldearena, Goieki Goierriko Garapen Agentziarena, Goierriko udal guztiena eta eskualdeko biztanleena.
16 minutes
AEBetan bizi diren euskal jatorriko hainbat gazte Goierrin izango dira uda honetan ere. Ekainaren 28tik uztailaren 20ra bitartean egingo dute egonaldia, eta euskara ikasteko eta euskal kulturan murgiltzeko aukera izango dute, hizkuntzarekin, historiarekin, dantzarekin, musikarekin eta mitologiarekin lotutako askotariko jardueren bitartez. Hirugarren aldia du ekinbideak, eta aurten, Kaliforniako, Washingtongo, Coloradoko, Nevadako eta Oregongo 16 eta 25 urte bitarteko 33 lagun hautatu dituzte. Aste barruan, Lazkaoko Maizpide barnetegian euskara eta kultura eskolak jasoko dituzte, eta asteburuetan, familiekin egoteko denbora izango dute. Gainera, antolatzaileek euskal dantza ikastaroak, euskal kultura sustatzeko tailerrak eta egun osoko irteerak prestatu dituzte, Euskal Herriko Unibertsitatearekin elkarlanean. AEBetako gazte batzuk, iaz, Lazkaoko Maizpide euskaltegian. HITZA Programaren antolatzaileek 33 neska-mutil hautatu dituzte aurten, eta orain, haiek etxean hartuko dituzten familien bila ari dira. Ateak Ireki Goierrin jaio zenez, eskualdeko familiei egin diete parte hartzeko deialdia, baina kontuan hartuko dute beste inguru batzuetako familien parte hartzea ere. Gainera, aurreko bi aldietan parte hartu zuten familiak gonbidatuta daude berriro ere parte hartzera, eta bakoitzak bi gazte hartu ahal izango ditu etxean. Berrikuntzak Martxoaren 10ean aurkeztu zuten programa, eta han izan zen Iñaki Goirizelaia Batzen dinamikako lehendakaria. Bi berrikuntza nagusiren berri eman zuen: batetik, gazte amerikarrek euskara klaseak jasoko dituztela Euskal Herrira etorri aurretik, eta, bestetik, Goierriko bizpahiru gaztek AEBetan egonaldia egiteko aukera izango dutela. Iaztik ari dira truke programa hori diseinatzen, eta arduradunek jakinarazi dute «AEBetako euskal diasporatik mundu osora salto egitea» gustatuko litzaiekeela. Antolatzaileen esanetan, programak lau helburu nagusi ditu: Euskal Herriko familien eta diasporakoen artean hartu-emanak sortzea, euskal diaspora ezagutzeko bideak zabaltzea, familien eta pertsonen artean «zubiak» eraikitzea, eta etorkizunerako harremanak indartzea. Horretarako, baina, esan dute instituzioen eta herritarren babesa behar dutela, hala nola Gipuzkoako eta Bizkaiko foru aldundiena, Nafarroako Gobernuarena, Eusko Jaurlaritzarena, Lazkaoko Maizpide euskaltegiarena, NABO North American Basque Organizations taldearena, Goieki Goierriko Garapen Agentziarena, Goierriko udal guztiena eta eskualdeko biztanleena.
16 minutes
Leticia Urretabizkaia (Bilbo, 1981) emakumea da, LGTBI kolektiboaren parte, eta ekonomikoki prekarizatua dago. Horiek dira hura zeharkatzen duten zapalkuntzetako batzuk, azaldu duenez, baina pribilegioak ere aipatu ditu: zuria, europarra eta zisgeneroa da, eta nortasun agiria du. Gainera, osasun, hezkuntza eta zerbitzu sozialetarako sarbidea du, non bizi nahi duen aukeratu ahal izan du, eta goi mailako ikasketak ditu. Horri esker, besteak beste, Humanitate gradua eta garapenaren globalizazioaren inguruko master bat egin zituen. Orain, doktoretza amaitzeko zorian da; hain zuzen, bere bizitza ardazten duten hiru diziplinen ingurukoa: intersekzionalitatea, feminismoak eta elikadura burujabetza. Gai horien ondorioz, pribilegioei eta zapalkuntzei buruz ere asko gogoetatu du, eta pribilegioei buruz hausnartzeko tailerrak ematen ditu. Ekofeminismoa, elikadura burujabetza, desazkundea eta beste hainbat diziplina lantzen dituzu. Nola hasi zinen? Gertatzen zitzaizkidan gauzei azalpena bilatzen nien, eta, azkenean, teoria eta praktika feminista topatu nuen. Desazkundera iritsi nintzen, alor horrek ni nola bizi nintzen deskribatzen zuelako: bizi garen sistema kontsumistatik kanpo, eta hori lortzeko alternatiba pertsonal eta kolektiboen bila. Urte batzuk egin nituen Desazkundea kolektiboko Feminismos-Desazkundea lantaldean; gure ekofeminismo propioa hausnartzeko eta praktikatzeko elkartzen ginen. Eta elikadura burujabetzaren mundura, berriz, euskal nekazarien mugimendua ezagutu nuenean heldu nintzen. Hori Via Campesinaren parte bat da, elikadura burujabetza proposatzen duen mundu mailako nekazari mugimenduaren parte bat. Orain, baina, interes berezia dut arrazakeriaren kontrako borrokan. Nagusitasun zuriaren konplexutasuna ulertu nahi dut, nire ardura neure gain hartu, eta nire pribilegioak eraldaketa sozialaren zerbitzura jarri. Zergatik behar dute elkar feminismoak eta ekologismoak? Nik nahiago dut feminismoez hitz egitea, pluralean, mundu osoan garai eta modu ezberdinetan jardun duten eta jarduten duten feminismoak kontuan hartzeko. Bestela, singularrean, iruditzen zait Europako feminismo zuriaz ari garela, askotan beste guztiei lekurik uzten ez dien horretaz. Eta feminismo horretatik kanpo geratzen diren askok —hala nola feminismo indigenak, komunitarioak, nekazariak eta beste hainbat— kontuan hartzen dituzte natura eta gizakiaz besteko izakiak. Europako feminismoak ekologismoarekin duen loturak aukera ematen du zera aztertzeko: gizakion arteko zapalkuntzen eta gizakiek naturari eta gizakiaz besteko animaliei ezartzen dizkieten zapalkuntzen arteko loturak. Analisi horrekin, zapalkuntzaren forma ezberdinek zelan jarduten duten ulertu ahal dugu, zapalkuntza horiei aurre egiteko modurik eraginkorrena aurkitzeko. Halere, esan bezala, bizi garen zapalkuntza sistemak nola funtzionatzen duen ulertzen benetan lagundu didana nire ibilbidea hainbat begirada feministarekin aberastea izan da; feminismo beltzekin eta dekolonialekin, besteak beste. Europako feminismoak ekologismoarekin duen loturak aukera ematen du gizakion arteko zapalkuntzen eta gizakiek naturari eta gizakiaz besteko animaliei ezartzen dizkieten zapalkuntzen arteko loturak aztertzeko Eta talka egin dezaketen punturik ba al dago? Euren artean artikulatzeko erronka batzuk daude; izan ere, zalantzan jartzen dute gure paradigma mendebaldetar modernoa. Horrek auzitan jartzen du gure antropozentrismoa, gizakiak erdigunean jartzen dituen mundu bat garatzen jarraitzen baitugu, antiespezismoak sakontzen duen bezala. Bestetik, ekofeminismoa gure pribilegioez jabetzeko proposamena da, eta ikusarazten digu nola egon gaitezkeen pribilegio horiek erreproduzitzen teoria eta mugimendu sozial eraldatzaileetan. Nola piztu zitzaizun pribilegioei buruzko interesa? Nire bizitza ibilbidearen emaitza bat izan da. Hainbatetan, konturatu naiz gustatzen ez zitzaizkidan gauzak gertatzen ari zirela, baina ez nekien zergatik. Gertatzen zena ulertzen hasi nintzenean eta izena jarri nionean, Abya Yalako [kolonialismoari aurre eginda Amerika izendatzeko terminoa] feminismoak ezagutzeko interesa piztu zitzaidan. Beste feminismo horiek Europako feminismoa eraikitzeko erabili ditugun pribilegioak eta erreproduzitzen jarraitzen dugun prozesu kolonialak salatzen dituzte. Horren ondorioz, gauza asko ulertu nituen. Niretzat, inflexio puntu bat izan ziren 2019ko Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministak. Dekolonialtasun mahai bat egon zen emakume migratuen eta arrazializatuen kolektiboekin, eta bertan geunden 3.000 emakumeak interpelatu gintuzten. Horren inguruan egon ziren erreakzioek hunkitu egin ninduten. «Beste feminismoek Europako feminismoa eraikitzeko erabili ditugun pribilegioak eta erreproduzitzen jarraitzen dugun prozesu kolonialak salatzen dituzte» Laburbildu dezakezu zertaz hitz egin zuten mahai horretan? Euskal feminismoa eraikitzeko pribilegioen inguruan interpelatu gintuzten. Zehazki, salatu zuten euskal feminismoak ez zuela funtsezko elementurik eurak borroka beraren parte senti zitezen. Arrazakeria edo [Espainiako] Atzerritarren Legea, adibidez, gai estrukturalak dira, eta, gustatu zein ez, horietan parte hartzen dugu, kontzientzia hartzen ez badugu behintzat. Jardunaldietan, ikus-entzuleek, oro har, eraso pertsonal gisa hartu zuten mugimenduari egindako kritika: haserretu eta euren burua defendatzen saiatu ziren. Horrelako erreakzioak oso aztertuta daude zapalkuntzaren funtzionamendu estrukturalaren parte gisa, eta erakusten dute nagusitasun eta hauskortasun zuriak nola funtzionatzen duen. Horren ondoren, iruditu zitzaidan beharrezkoa zela horri buruzko hausnarketa kolektiboa egitea, eta pribilegioei buruzko tailerrak proposatzen hasi nintzen. Leticia Urretabizkaia, 2020an, Bilboko Hika ateneoan eman zuen tailer batean. Zehazki, pribilegioen inguruan eman zuen lehen tailerra izan zen. ECUADOR ETXEA Pribilegioak nola edo hala ukatzeko joera izaten da? Bai, zapalkuntza sistemak halaxe funtzionatzen du. Zapalkuntza sistemaren helburuetako bat da gu gure pribilegioez ez jabetzea eta guk ez jakitea nola funtzionatzen duten; gu deseroso sentitzea interpelatzen gaituztenean, eta, horrela, erantzukizuna ez hartzea geure gain, eragiten dugun zapalkuntza betikotu dezagun. Hori dela eta, inkontzienteki jarduten duen horretaz guztiaz jabetzeko, lan pertsonal eta kolektibo handia egin behar dugu, horri buelta emateko eta zapalkuntza erreproduzitzen jarrai ez dezagun. Batzuetan, kolektibizatuta gaudenoi edo eraldaketa sozialaren alde egiten dugunoi gehiago kostatzen zaigu hori aitortzea, pentsatu ohi dugulako auzi sozialak defendatzen baditugu jada zapalkuntza sistemaren aurka ari garela. Funtsean, erresistentzia handiagoa izan dezakegu onartzeko geure burua ere landu behar dugula zapalkuntza batzuk ez erreproduzitzeko. Komunikatzeko orduan pribilegioak erabiltzen ikasteko tailer bat emango duzu Bilboko Hika ateneoan, datorren asteartean. Bai. Komunikatzen ikasi dugun moduak oso modu automatikoan funtzionatzen du; agerian uzten du zapalkuntza sistemak gugan nola jokatzen duen modu inkontzientean. Tailerrak horren inguruko kontzientzia hartzea du helburu. Aurreko saioan, gure pribilegioekin mugitzen zaiguna hartzen aritu ginen: aitortu eta izendatu egin genituen. Datorren astekoan, gure pribilegioetatik komunikatzean zer gauza erreproduzitzen ditugun ikusiko dugu, eta mugitzen zaigun horri nola eutsi praktikatuko dugu, sortzen ditugun inpaktuak benetan entzun ahal izateko. «Eraldaketa sozialaren alde egiten dugunoi gehiago kostatzen zaigu hori aitortzea, pentsatu ohi dugulako auzi sozialak defendatzen baditugu jada zapalkuntza sistemaren aurka ari garela» Norentzat da? Intersekzionalitatearen arabera, pertsona guztiek dituzte zapalkuntza eta pribilegio kopuru aldakorrak; hortaz, bere pribilegioez jabetu nahi eta horien inguruko hausnarketa irekia egin nahi duen edonork har dezake parte. Meloia Zuritzen kolektiboan ere parte hartzen duzu. Euskal emakume zuriok osatzen dugun kolektibo berria da, eta intersekzionalitatearen gaineko interesak batzen gaitu, eta gure pribilegioez eta nagusitasun zuriaz hausnartu izanak. Gutariko bakoitza jabetuz joan da zein garrantzitsua den hausnarketa hori kolektiboan egitea. Meloia Zuritzen-en, mugimendu antiarrazistak zuriei egiten digun interpelazioari heldu nahi diogu, borroka horretan zurien rola zein den argitzeko. Horretarako, erantzukizuna hartzeko ditugun zailtasunei buruz hitz egiten dugu, eguneroko bizipenen inguruan hausnartzen dugu, eta elkarrekin pentsatzen dugu nola jokatu arrazakeriaren konplize ez izateko. Eskuin muturraren azkenaldiko gorakadari lotuta sortu da? Ez da hortik sortu, baina egoera horrek handitu egin du lan indibidual eta kolektiboa egiteko premia. Ultraeskuinaren gorakada munduan dagoen indarkeriaren beste adierazpen bat baino ez da; adierazpen argia egiten ari dira, itzulinguruka ibili barik. Geure burua ezkertiarragotzat dugunok modu sotilagoan ere erreproduzitzen dugun indarkeria onartzen ez dugun bitartean, ezingo ditugu sortu ultraeskuinaren gorakadari aurre egiteko behar diren aliantzak. Zer aliantza dira funtsezkoak gaur egun gizarte mugimenduen artean? Ezinbestekoa da arrazakeriaren aurkako mugimenduekin eta pertsona migratuei eta arrazializatuei lotutako kolektiboekin aliantzak eraikitzea, proposamen eraldatzaileak sortzeko. Funtsezkoa da aliantza horiek hurbileko loturetatik sortzea; hots, zer kolektiborekin eta norekin erlazionatzen garen ikustea, eta, nagusiki zuriak badira, hori horrela zergatik den hausnartu eta aldatzea. «Ezinbestekoa da arrazakeriaren aurkako mugimenduekin eta pertsona migratuei eta arrazializatuei lotutako kolektiboekin aliantzak eraikitzea, proposamen eraldatzaileak sortzeko» Doktoretza egiten ari zara, eta amaitzeko zorian zaude. Alde teorikoak Abya Yalako feminismoen, intersekzionalitatearen eta elikadura burujabetzaren arteko analisi artikulatua egiten du. Azterketak gakoak ematen ditu zapalkuntza sistemak nola funtzionatzen duen ulertzeko, baita mugimendu sozialetan zapalkuntza nola erreproduzitzen dugun eta nola aurre egin diezaiokegun ulertzeko ere. Alde praktikoak aztertzen du nola egiten dion aurre zapalkuntzari Peruko emakumeen erakunde batek; denbora batez gertutik ezagutzeko aukera izan nuen. Fenmucaninap da erakunde hori (Peruko Emakume Nekazari Indigena Natibo eta Soldatapekoen Federazio Nazionala), eta hango emakumeak dira tesiaren benetako protagonistak. Haiei esker bizi izan dut nik ere pribilegioak lantzearen garrantziaz jabearazi nauen eraldaketa pertsonaleko prozesu hau. MOTZEAN Gustuko liburu bat? Nuestras madres (Gure amak), Gemma Ruiz Palarena. Abesti bat? Tú (Lua Sua). Miresten duzun norbait? Amona. Besarkatzen duzun zure zapalkuntza bat? Emakume izatea. Munduko leku bat? Menorca.
Leticia Urretabizkaia (Bilbo, 1981) emakumea da, LGTBI kolektiboaren parte, eta ekonomikoki prekarizatua dago. Horiek dira hura zeharkatzen duten zapalkuntzetako batzuk, azaldu duenez, baina pribilegioak ere aipatu ditu: zuria, europarra eta zisgeneroa da, eta nortasun agiria du. Gainera, osasun, hezkuntza eta zerbitzu sozialetarako sarbidea du, non bizi nahi duen aukeratu ahal izan du, eta goi mailako ikasketak ditu. Horri esker, besteak beste, Humanitate gradua eta garapenaren globalizazioaren inguruko master bat egin zituen. Orain, doktoretza amaitzeko zorian da; hain zuzen, bere bizitza ardazten duten hiru diziplinen ingurukoa: intersekzionalitatea, feminismoak eta elikadura burujabetza. Gai horien ondorioz, pribilegioei eta zapalkuntzei buruz ere asko gogoetatu du, eta pribilegioei buruz hausnartzeko tailerrak ematen ditu. Ekofeminismoa, elikadura burujabetza, desazkundea eta beste hainbat diziplina lantzen dituzu. Nola hasi zinen? Gertatzen zitzaizkidan gauzei azalpena bilatzen nien, eta, azkenean, teoria eta praktika feminista topatu nuen. Desazkundera iritsi nintzen, alor horrek ni nola bizi nintzen deskribatzen zuelako: bizi garen sistema kontsumistatik kanpo, eta hori lortzeko alternatiba pertsonal eta kolektiboen bila. Urte batzuk egin nituen Desazkundea kolektiboko Feminismos-Desazkundea lantaldean; gure ekofeminismo propioa hausnartzeko eta praktikatzeko elkartzen ginen. Eta elikadura burujabetzaren mundura, berriz, euskal nekazarien mugimendua ezagutu nuenean heldu nintzen. Hori Via Campesinaren parte bat da, elikadura burujabetza proposatzen duen mundu mailako nekazari mugimenduaren parte bat. Orain, baina, interes berezia dut arrazakeriaren kontrako borrokan. Nagusitasun zuriaren konplexutasuna ulertu nahi dut, nire ardura neure gain hartu, eta nire pribilegioak eraldaketa sozialaren zerbitzura jarri. Zergatik behar dute elkar feminismoak eta ekologismoak? Nik nahiago dut feminismoez hitz egitea, pluralean, mundu osoan garai eta modu ezberdinetan jardun duten eta jarduten duten feminismoak kontuan hartzeko. Bestela, singularrean, iruditzen zait Europako feminismo zuriaz ari garela, askotan beste guztiei lekurik uzten ez dien horretaz. Eta feminismo horretatik kanpo geratzen diren askok —hala nola feminismo indigenak, komunitarioak, nekazariak eta beste hainbat— kontuan hartzen dituzte natura eta gizakiaz besteko izakiak. Europako feminismoak ekologismoarekin duen loturak aukera ematen du zera aztertzeko: gizakion arteko zapalkuntzen eta gizakiek naturari eta gizakiaz besteko animaliei ezartzen dizkieten zapalkuntzen arteko loturak. Analisi horrekin, zapalkuntzaren forma ezberdinek zelan jarduten duten ulertu ahal dugu, zapalkuntza horiei aurre egiteko modurik eraginkorrena aurkitzeko. Halere, esan bezala, bizi garen zapalkuntza sistemak nola funtzionatzen duen ulertzen benetan lagundu didana nire ibilbidea hainbat begirada feministarekin aberastea izan da; feminismo beltzekin eta dekolonialekin, besteak beste. Europako feminismoak ekologismoarekin duen loturak aukera ematen du gizakion arteko zapalkuntzen eta gizakiek naturari eta gizakiaz besteko animaliei ezartzen dizkieten zapalkuntzen arteko loturak aztertzeko Eta talka egin dezaketen punturik ba al dago? Euren artean artikulatzeko erronka batzuk daude; izan ere, zalantzan jartzen dute gure paradigma mendebaldetar modernoa. Horrek auzitan jartzen du gure antropozentrismoa, gizakiak erdigunean jartzen dituen mundu bat garatzen jarraitzen baitugu, antiespezismoak sakontzen duen bezala. Bestetik, ekofeminismoa gure pribilegioez jabetzeko proposamena da, eta ikusarazten digu nola egon gaitezkeen pribilegio horiek erreproduzitzen teoria eta mugimendu sozial eraldatzaileetan. Nola piztu zitzaizun pribilegioei buruzko interesa? Nire bizitza ibilbidearen emaitza bat izan da. Hainbatetan, konturatu naiz gustatzen ez zitzaizkidan gauzak gertatzen ari zirela, baina ez nekien zergatik. Gertatzen zena ulertzen hasi nintzenean eta izena jarri nionean, Abya Yalako [kolonialismoari aurre eginda Amerika izendatzeko terminoa] feminismoak ezagutzeko interesa piztu zitzaidan. Beste feminismo horiek Europako feminismoa eraikitzeko erabili ditugun pribilegioak eta erreproduzitzen jarraitzen dugun prozesu kolonialak salatzen dituzte. Horren ondorioz, gauza asko ulertu nituen. Niretzat, inflexio puntu bat izan ziren 2019ko Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministak. Dekolonialtasun mahai bat egon zen emakume migratuen eta arrazializatuen kolektiboekin, eta bertan geunden 3.000 emakumeak interpelatu gintuzten. Horren inguruan egon ziren erreakzioek hunkitu egin ninduten. «Beste feminismoek Europako feminismoa eraikitzeko erabili ditugun pribilegioak eta erreproduzitzen jarraitzen dugun prozesu kolonialak salatzen dituzte» Laburbildu dezakezu zertaz hitz egin zuten mahai horretan? Euskal feminismoa eraikitzeko pribilegioen inguruan interpelatu gintuzten. Zehazki, salatu zuten euskal feminismoak ez zuela funtsezko elementurik eurak borroka beraren parte senti zitezen. Arrazakeria edo [Espainiako] Atzerritarren Legea, adibidez, gai estrukturalak dira, eta, gustatu zein ez, horietan parte hartzen dugu, kontzientzia hartzen ez badugu behintzat. Jardunaldietan, ikus-entzuleek, oro har, eraso pertsonal gisa hartu zuten mugimenduari egindako kritika: haserretu eta euren burua defendatzen saiatu ziren. Horrelako erreakzioak oso aztertuta daude zapalkuntzaren funtzionamendu estrukturalaren parte gisa, eta erakusten dute nagusitasun eta hauskortasun zuriak nola funtzionatzen duen. Horren ondoren, iruditu zitzaidan beharrezkoa zela horri buruzko hausnarketa kolektiboa egitea, eta pribilegioei buruzko tailerrak proposatzen hasi nintzen. Leticia Urretabizkaia, 2020an, Bilboko Hika ateneoan eman zuen tailer batean. Zehazki, pribilegioen inguruan eman zuen lehen tailerra izan zen. ECUADOR ETXEA Pribilegioak nola edo hala ukatzeko joera izaten da? Bai, zapalkuntza sistemak halaxe funtzionatzen du. Zapalkuntza sistemaren helburuetako bat da gu gure pribilegioez ez jabetzea eta guk ez jakitea nola funtzionatzen duten; gu deseroso sentitzea interpelatzen gaituztenean, eta, horrela, erantzukizuna ez hartzea geure gain, eragiten dugun zapalkuntza betikotu dezagun. Hori dela eta, inkontzienteki jarduten duen horretaz guztiaz jabetzeko, lan pertsonal eta kolektibo handia egin behar dugu, horri buelta emateko eta zapalkuntza erreproduzitzen jarrai ez dezagun. Batzuetan, kolektibizatuta gaudenoi edo eraldaketa sozialaren alde egiten dugunoi gehiago kostatzen zaigu hori aitortzea, pentsatu ohi dugulako auzi sozialak defendatzen baditugu jada zapalkuntza sistemaren aurka ari garela. Funtsean, erresistentzia handiagoa izan dezakegu onartzeko geure burua ere landu behar dugula zapalkuntza batzuk ez erreproduzitzeko. Komunikatzeko orduan pribilegioak erabiltzen ikasteko tailer bat emango duzu Bilboko Hika ateneoan, datorren asteartean. Bai. Komunikatzen ikasi dugun moduak oso modu automatikoan funtzionatzen du; agerian uzten du zapalkuntza sistemak gugan nola jokatzen duen modu inkontzientean. Tailerrak horren inguruko kontzientzia hartzea du helburu. Aurreko saioan, gure pribilegioekin mugitzen zaiguna hartzen aritu ginen: aitortu eta izendatu egin genituen. Datorren astekoan, gure pribilegioetatik komunikatzean zer gauza erreproduzitzen ditugun ikusiko dugu, eta mugitzen zaigun horri nola eutsi praktikatuko dugu, sortzen ditugun inpaktuak benetan entzun ahal izateko. «Eraldaketa sozialaren alde egiten dugunoi gehiago kostatzen zaigu hori aitortzea, pentsatu ohi dugulako auzi sozialak defendatzen baditugu jada zapalkuntza sistemaren aurka ari garela» Norentzat da? Intersekzionalitatearen arabera, pertsona guztiek dituzte zapalkuntza eta pribilegio kopuru aldakorrak; hortaz, bere pribilegioez jabetu nahi eta horien inguruko hausnarketa irekia egin nahi duen edonork har dezake parte. Meloia Zuritzen kolektiboan ere parte hartzen duzu. Euskal emakume zuriok osatzen dugun kolektibo berria da, eta intersekzionalitatearen gaineko interesak batzen gaitu, eta gure pribilegioez eta nagusitasun zuriaz hausnartu izanak. Gutariko bakoitza jabetuz joan da zein garrantzitsua den hausnarketa hori kolektiboan egitea. Meloia Zuritzen-en, mugimendu antiarrazistak zuriei egiten digun interpelazioari heldu nahi diogu, borroka horretan zurien rola zein den argitzeko. Horretarako, erantzukizuna hartzeko ditugun zailtasunei buruz hitz egiten dugu, eguneroko bizipenen inguruan hausnartzen dugu, eta elkarrekin pentsatzen dugu nola jokatu arrazakeriaren konplize ez izateko. Eskuin muturraren azkenaldiko gorakadari lotuta sortu da? Ez da hortik sortu, baina egoera horrek handitu egin du lan indibidual eta kolektiboa egiteko premia. Ultraeskuinaren gorakada munduan dagoen indarkeriaren beste adierazpen bat baino ez da; adierazpen argia egiten ari dira, itzulinguruka ibili barik. Geure burua ezkertiarragotzat dugunok modu sotilagoan ere erreproduzitzen dugun indarkeria onartzen ez dugun bitartean, ezingo ditugu sortu ultraeskuinaren gorakadari aurre egiteko behar diren aliantzak. Zer aliantza dira funtsezkoak gaur egun gizarte mugimenduen artean? Ezinbestekoa da arrazakeriaren aurkako mugimenduekin eta pertsona migratuei eta arrazializatuei lotutako kolektiboekin aliantzak eraikitzea, proposamen eraldatzaileak sortzeko. Funtsezkoa da aliantza horiek hurbileko loturetatik sortzea; hots, zer kolektiborekin eta norekin erlazionatzen garen ikustea, eta, nagusiki zuriak badira, hori horrela zergatik den hausnartu eta aldatzea. «Ezinbestekoa da arrazakeriaren aurkako mugimenduekin eta pertsona migratuei eta arrazializatuei lotutako kolektiboekin aliantzak eraikitzea, proposamen eraldatzaileak sortzeko» Doktoretza egiten ari zara, eta amaitzeko zorian zaude. Alde teorikoak Abya Yalako feminismoen, intersekzionalitatearen eta elikadura burujabetzaren arteko analisi artikulatua egiten du. Azterketak gakoak ematen ditu zapalkuntza sistemak nola funtzionatzen duen ulertzeko, baita mugimendu sozialetan zapalkuntza nola erreproduzitzen dugun eta nola aurre egin diezaiokegun ulertzeko ere. Alde praktikoak aztertzen du nola egiten dion aurre zapalkuntzari Peruko emakumeen erakunde batek; denbora batez gertutik ezagutzeko aukera izan nuen. Fenmucaninap da erakunde hori (Peruko Emakume Nekazari Indigena Natibo eta Soldatapekoen Federazio Nazionala), eta hango emakumeak dira tesiaren benetako protagonistak. Haiei esker bizi izan dut nik ere pribilegioak lantzearen garrantziaz jabearazi nauen eraldaketa pertsonaleko prozesu hau. MOTZEAN Gustuko liburu bat? Nuestras madres (Gure amak), Gemma Ruiz Palarena. Abesti bat? Tú (Lua Sua). Miresten duzun norbait? Amona. Besarkatzen duzun zure zapalkuntza bat? Emakume izatea. Munduko leku bat? Menorca.
16 minutes
Langileen eskubideen aldeko borrokan eredu bilakatu ziren Potasas enpresako langileak, 1975ean: urtarrilaren 7an, Potasas enpresako 46 langile meategietan sartu ziren. Bigarren egunean beste lankide bat batu zitzaien, eta, denera, hamalau egun eman zituzten lur azpian. Borroka haren 50 urte bete dira aurten, eta Javier Urrozek (Iruñea, 1946) gogora ekarri du orduko guztia. Noiz hasi zinen Potasasen lanean? 1965ean. Oso gaztea nintzen, 18 urte nituen. Laneko txandak gustatzen zitzaizkidan: dirua irabazten zen, eta giro ona zegoen. Lan gogorra zen, baina aurrerago ohartu nintzen horretaz. Hasieran pozik nengoen. Noiz izan zen lehenengo greba? Lehenengo greba langile baten heriotzaren ondorioz egin zen, 1966an. Ordura arte ez zegoen eskubiderik lan etenaldiak egiteko langile bat hiltzen zenean. Gendulainen eta Beriainen egin genuen greba, eta hildako langileagatik dolua ezartzea lortu genuen. Lan istripu asko zeuden Potasasen? Hamar urtean, 1967tik 1977ra, 47 hildako egon ziren. 1975ean, sei langile hil ziren. «Gure arazoak, batez ere, osasun gaiak, meatzearen arriskuak eta gai ekonomikoak izaten ziren» Garai hartan sindikatuak debekatuak zeuden. Ez zegoen sindikaturik. Langile ausartenek, lan txanda bakoitzean, kontuan hartu beharreko gaiak komentatzen zituzten, eta jendeak jarraitzen zien edo ez, gaiaren arabera. 1967tik 1970era hasi ginen langile batzordeak sortzen. Gure arazoak aztertzen genituen; batez ere, osasun gaiak, meatzearen arriskuak eta gai ekonomikoak izaten ziren. Kontu horiek aldarrikatzeko, 1974ko azaroan greba hasi zenuten. Bai. Azaroaren 20an hainbat eskari aurkeztu genizkion enpresari, eta esan genion egun horretarako erantzuten ez bazuen greba hasiko genuela. Grebari ekin genion, eta horrela egon ginen urtarrilaren 6ra arte. Egun hartan, enpresak iragarri zuen bi hilabeteko enplegu eta soldata zehapena ezarriko zuela. Ia bi hilabete greban eman ostean, ezin genion eutsi beste bi hilabete lanik gabe egoteari. Beraz, ekintza berezi bat egin behar genuen. Aurretik ere pentsatua geneukan, bagenekielako enpresa oso gogorra izango zela. Horregatik, urtarrilaren 7an meategietara jaitsi ginen. Gogorra izan zen hain denbora luzez greban egotea? Neurri batean, oso estimulatzailea izan zen. Biltegi batzuk antolatu genituen, eta, bi edo hiru egunean behin, langileen artean janaria banatzen genuen. Dirua ere bai. Horrek eman zuen modua ia bi hilabetez greban egon ahal izateko. Jendeak babes handia eman zigun. Jendeak eman zigunari esker antolatu genituen biltegi horiek. Eta esan bezala, urtarrilaren 7an meategietan sartu zineten. Undiotik sartu ginen, Espartzan Guardia Zibila zegoelako. Hasieran 46 langile sartu ginen, eta bigarren egunean, beste kide bat. Oso ausarta izan zen hura: bost metro zabaleko tarte batetik sartu zen, eta bi guardia zibil armatu zeuden bertan. Asmoa zen walkie-talkiekin jaistea, kanpokoekin hitz egin ahal izateko, baina ez zuten funtzionatu. 5.000 volteko kableak zeuden, eta walkie-talkien energia guztia xurgatzen zuten. Hamalau egun pasatu zenituzten lur azpian. Nola gogoratzen duzu aldi hura? Hamalau egun arropa berarekin, hamalau egun garbitu gabe. Zazpigarren edo zortzigarren egunean, hildako arratoi bat topatu genuen ur biltegian. Horrek asko beldurtu gintuen. Ordurako, denok urdaileko arazoren bat geneukan; deus ere ez jateagatik, batez ere. Egun batean, ingeniari bat jaitsi zen, dena ondo zegoela ikusteko. Beste egun batean, mediku bat jaitsi zen, Javier Erize, gero Iruñeko alkate izan zena [1976]. Erizek esan zigun gu ateratzera azaldu zela, beldurtuta zegoelako. Kalean borroka handia zegoela kontatu zigun, eta horrek indarra eman zigun, baina jakinarazi zigun enpresak ez zuela ezer aldatu; beraz, geratzea erabaki genuen. «Itxialdiaren ondorioz, parte hartu genuen langile guztiak kaleratu gintuzten, eta hori traumatikoa izan zen» Zer gertatu zen atera zinetenean? Itxialdiaren ondorioz, parte hartu genuen langile guztiak kaleratu egin gintuzten, eta hori traumatikoa izan zen. 1977an, amnistia bat egon zen, eta ia langile guztiak kontratatu zituzten berriz ere. Kide bati eta neuri sartzeko eskubidea ukatu ziguten. Niri esan zidaten amnistiaren dekretuari desobedientzia zibila egin behar ziotela. Epaiketa izan genuen Iruñean, eta irabazi egin nuen, baina enpresak bereari eutsi zion: desobedentzia zibila egin behar zuela berretsi zuen. 1980tik 1982ra ez zidaten lanik egiten utzi, etxean nintzen, baina soldata ordaintzen zidaten. Bigarrenez ezetz esan zidatenean, helegitea jarri nuen, eta epaiketa izan genuen, Madrilen. Berriro irabazi nuen, eta, ondorioz, ez zuten beste aukerarik izan: zazpi urteren ostean, Potasasen lan egiten hasi nintzen berriz, eta han egon nintzen jubilatu arte. Zer ekarri zuen protesta hark Nafarroan? Oso esanguratsua izan zen, oso garrantzitsua. Greba orokor bat egon zen, jendea kalean zegoen une oro. Garrantzitsua izan zen aldarrikatzeko, jendeak ikus zezan ez zegoela askatasunik; errepresioa eta eskubiderik eza besterik ez zegoela. Nola ikusten dituzu gaur egun borroka sindikala eta langileen borroka? Oso desberdina da. Garai hartan langile batzordeetan Nafarroako indar politiko guztiak zeuden. Faxismoa zegoen, askatasun falta handia, eta horrek antolatzeko eta borrokatzeko aukera eman zigun. Orain, hori ustez bermatuta dago, baina biztanleriaren parte batentzat baldintzak oso kaskarrak dira. Gainontzekoak oso ongi bizi direla ematen du; bestela, ezin da ulertu. Horrek eragiten du jendea oso indibidualista izatea. Dugun aukera bakarra da borrokatzea eta elkartzea, guztiontzat berdinak diren eskubideak defendatzeko.
Langileen eskubideen aldeko borrokan eredu bilakatu ziren Potasas enpresako langileak, 1975ean: urtarrilaren 7an, Potasas enpresako 46 langile meategietan sartu ziren. Bigarren egunean beste lankide bat batu zitzaien, eta, denera, hamalau egun eman zituzten lur azpian. Borroka haren 50 urte bete dira aurten, eta Javier Urrozek (Iruñea, 1946) gogora ekarri du orduko guztia. Noiz hasi zinen Potasasen lanean? 1965ean. Oso gaztea nintzen, 18 urte nituen. Laneko txandak gustatzen zitzaizkidan: dirua irabazten zen, eta giro ona zegoen. Lan gogorra zen, baina aurrerago ohartu nintzen horretaz. Hasieran pozik nengoen. Noiz izan zen lehenengo greba? Lehenengo greba langile baten heriotzaren ondorioz egin zen, 1966an. Ordura arte ez zegoen eskubiderik lan etenaldiak egiteko langile bat hiltzen zenean. Gendulainen eta Beriainen egin genuen greba, eta hildako langileagatik dolua ezartzea lortu genuen. Lan istripu asko zeuden Potasasen? Hamar urtean, 1967tik 1977ra, 47 hildako egon ziren. 1975ean, sei langile hil ziren. «Gure arazoak, batez ere, osasun gaiak, meatzearen arriskuak eta gai ekonomikoak izaten ziren» Garai hartan sindikatuak debekatuak zeuden. Ez zegoen sindikaturik. Langile ausartenek, lan txanda bakoitzean, kontuan hartu beharreko gaiak komentatzen zituzten, eta jendeak jarraitzen zien edo ez, gaiaren arabera. 1967tik 1970era hasi ginen langile batzordeak sortzen. Gure arazoak aztertzen genituen; batez ere, osasun gaiak, meatzearen arriskuak eta gai ekonomikoak izaten ziren. Kontu horiek aldarrikatzeko, 1974ko azaroan greba hasi zenuten. Bai. Azaroaren 20an hainbat eskari aurkeztu genizkion enpresari, eta esan genion egun horretarako erantzuten ez bazuen greba hasiko genuela. Grebari ekin genion, eta horrela egon ginen urtarrilaren 6ra arte. Egun hartan, enpresak iragarri zuen bi hilabeteko enplegu eta soldata zehapena ezarriko zuela. Ia bi hilabete greban eman ostean, ezin genion eutsi beste bi hilabete lanik gabe egoteari. Beraz, ekintza berezi bat egin behar genuen. Aurretik ere pentsatua geneukan, bagenekielako enpresa oso gogorra izango zela. Horregatik, urtarrilaren 7an meategietara jaitsi ginen. Gogorra izan zen hain denbora luzez greban egotea? Neurri batean, oso estimulatzailea izan zen. Biltegi batzuk antolatu genituen, eta, bi edo hiru egunean behin, langileen artean janaria banatzen genuen. Dirua ere bai. Horrek eman zuen modua ia bi hilabetez greban egon ahal izateko. Jendeak babes handia eman zigun. Jendeak eman zigunari esker antolatu genituen biltegi horiek. Eta esan bezala, urtarrilaren 7an meategietan sartu zineten. Undiotik sartu ginen, Espartzan Guardia Zibila zegoelako. Hasieran 46 langile sartu ginen, eta bigarren egunean, beste kide bat. Oso ausarta izan zen hura: bost metro zabaleko tarte batetik sartu zen, eta bi guardia zibil armatu zeuden bertan. Asmoa zen walkie-talkiekin jaistea, kanpokoekin hitz egin ahal izateko, baina ez zuten funtzionatu. 5.000 volteko kableak zeuden, eta walkie-talkien energia guztia xurgatzen zuten. Hamalau egun pasatu zenituzten lur azpian. Nola gogoratzen duzu aldi hura? Hamalau egun arropa berarekin, hamalau egun garbitu gabe. Zazpigarren edo zortzigarren egunean, hildako arratoi bat topatu genuen ur biltegian. Horrek asko beldurtu gintuen. Ordurako, denok urdaileko arazoren bat geneukan; deus ere ez jateagatik, batez ere. Egun batean, ingeniari bat jaitsi zen, dena ondo zegoela ikusteko. Beste egun batean, mediku bat jaitsi zen, Javier Erize, gero Iruñeko alkate izan zena [1976]. Erizek esan zigun gu ateratzera azaldu zela, beldurtuta zegoelako. Kalean borroka handia zegoela kontatu zigun, eta horrek indarra eman zigun, baina jakinarazi zigun enpresak ez zuela ezer aldatu; beraz, geratzea erabaki genuen. «Itxialdiaren ondorioz, parte hartu genuen langile guztiak kaleratu gintuzten, eta hori traumatikoa izan zen» Zer gertatu zen atera zinetenean? Itxialdiaren ondorioz, parte hartu genuen langile guztiak kaleratu egin gintuzten, eta hori traumatikoa izan zen. 1977an, amnistia bat egon zen, eta ia langile guztiak kontratatu zituzten berriz ere. Kide bati eta neuri sartzeko eskubidea ukatu ziguten. Niri esan zidaten amnistiaren dekretuari desobedientzia zibila egin behar ziotela. Epaiketa izan genuen Iruñean, eta irabazi egin nuen, baina enpresak bereari eutsi zion: desobedentzia zibila egin behar zuela berretsi zuen. 1980tik 1982ra ez zidaten lanik egiten utzi, etxean nintzen, baina soldata ordaintzen zidaten. Bigarrenez ezetz esan zidatenean, helegitea jarri nuen, eta epaiketa izan genuen, Madrilen. Berriro irabazi nuen, eta, ondorioz, ez zuten beste aukerarik izan: zazpi urteren ostean, Potasasen lan egiten hasi nintzen berriz, eta han egon nintzen jubilatu arte. Zer ekarri zuen protesta hark Nafarroan? Oso esanguratsua izan zen, oso garrantzitsua. Greba orokor bat egon zen, jendea kalean zegoen une oro. Garrantzitsua izan zen aldarrikatzeko, jendeak ikus zezan ez zegoela askatasunik; errepresioa eta eskubiderik eza besterik ez zegoela. Nola ikusten dituzu gaur egun borroka sindikala eta langileen borroka? Oso desberdina da. Garai hartan langile batzordeetan Nafarroako indar politiko guztiak zeuden. Faxismoa zegoen, askatasun falta handia, eta horrek antolatzeko eta borrokatzeko aukera eman zigun. Orain, hori ustez bermatuta dago, baina biztanleriaren parte batentzat baldintzak oso kaskarrak dira. Gainontzekoak oso ongi bizi direla ematen du; bestela, ezin da ulertu. Horrek eragiten du jendea oso indibidualista izatea. Dugun aukera bakarra da borrokatzea eta elkartzea, guztiontzat berdinak diren eskubideak defendatzeko.
19 minutes
La journée de dimanche a été calme à Walikale-centre. La ville du Nord-Kivu est sous le contrôle des rebelles de l'AFC/M23 depuis jeudi. Le groupe avait même annoncé son retrait samedi 22 mars 2025. Mais dimanche, ses éléments étaient toujours en ville, selon plusieurs témoins.
La journée de dimanche a été calme à Walikale-centre. La ville du Nord-Kivu est sous le contrôle des rebelles de l'AFC/M23 depuis jeudi. Le groupe avait même annoncé son retrait samedi 22 mars 2025. Mais dimanche, ses éléments étaient toujours en ville, selon plusieurs témoins.
25 minutes
Au Mali, un défenseur des droits humains accuse la sécurité d’État – services de renseignements – de nombreuses arrestations extrajudiciaires. Souleymane Camara, Président du Réseau des Défenseurs des Droits Humains du Mali demande la judiciarisation de la branche des services de renseignements qui opèrent « enlèvements » et « arrestations » extrajudiciaires.
Au Mali, un défenseur des droits humains accuse la sécurité d’État – services de renseignements – de nombreuses arrestations extrajudiciaires. Souleymane Camara, Président du Réseau des Défenseurs des Droits Humains du Mali demande la judiciarisation de la branche des services de renseignements qui opèrent « enlèvements » et « arrestations » extrajudiciaires.
31 minutes

31 minutes
La célébration des 40 ans du RDPC coïncide cette année avec la tenue de l'élection présidentielle attendue pour octobre et pour laquelle Paul Biya, 92 ans, dont 43 déjà passés au pouvoir, est annoncé comme le candidat statutaire du parti. Si la décision du président camerounais reste attendue, le RDPC, sa machine politique, se tient elle déjà prête.
La célébration des 40 ans du RDPC coïncide cette année avec la tenue de l'élection présidentielle attendue pour octobre et pour laquelle Paul Biya, 92 ans, dont 43 déjà passés au pouvoir, est annoncé comme le candidat statutaire du parti. Si la décision du président camerounais reste attendue, le RDPC, sa machine politique, se tient elle déjà prête.
39 minutes
რუსეთის ჯარებმა უკრაინაზე უპილოტო საფრენი აპარატებით შეტევა მიიტანეს გასულ ღამითაც. არიან დაშავებულები. კიევის ოლქის სამხედრო ადმინისტრაციის ინფორმაციით, ფასტოვის რაიონში დაიჭრა ერთი ადამიანი, დაზიანებულია ორი კერძო სახლი და საწარმო. საგანგებო სიტუაციების სამსახურის ცნობით, ერთი ადამიანი დაშავდა ზაპოროჟიეს რაიონში, სადაც დაზიანებულია მრავალსართულიანი და კერძო სახლები და გაზის მილი. ხარკოვის საოლქო-სამხედრო ადმინისტრაციის მონაცემებით, ორი ადამიანი, მათ შორის 25 წლის ორსული დაიჭრა ხარკოვის...
რუსეთის ჯარებმა უკრაინაზე უპილოტო საფრენი აპარატებით შეტევა მიიტანეს გასულ ღამითაც. არიან დაშავებულები. კიევის ოლქის სამხედრო ადმინისტრაციის ინფორმაციით, ფასტოვის რაიონში დაიჭრა ერთი ადამიანი, დაზიანებულია ორი კერძო სახლი და საწარმო. საგანგებო სიტუაციების სამსახურის ცნობით, ერთი ადამიანი დაშავდა ზაპოროჟიეს რაიონში, სადაც დაზიანებულია მრავალსართულიანი და კერძო სახლები და გაზის მილი. ხარკოვის საოლქო-სამხედრო ადმინისტრაციის მონაცემებით, ორი ადამიანი, მათ შორის 25 წლის ორსული დაიჭრა ხარკოვის...
39 minutes
Ҳукумати Тоҷикистон қарзи як корхонаи давлатиро аз молиёт (андоз) бахшидааст.
Ҳукумати Тоҷикистон қарзи як корхонаи давлатиро аз молиёт (андоз) бахшидааст.
42 minutes

Aquests dies es comenta l’èxit de la sèrie “Adolescència” de Netflix, un èxit molt merescut. Quatre capítols d’una hora de durada filmats en un pla seqüència que dóna una sensació de veritat sobre tot el que explica. En el primer capítol, la policia irromp en una casa on hi trobem una família obrera formada pel [...]

42 minutes
Aquests dies es comenta l’èxit de la sèrie “Adolescència” de Netflix, un èxit molt merescut. Quatre capítols d’una hora de durada filmats en un pla seqüència que dóna una sensació de veritat sobre tot el que explica. En el primer capítol, la policia irromp en una casa on hi trobem una família obrera formada pel [...]
45 minutes
In a time of political hostility and violence, a samba school in Rio de Janeiro decided to highlight the realities of the trans and travesti populations at carnival
45 minutes
In a time of political hostility and violence, a samba school in Rio de Janeiro decided to highlight the realities of the trans and travesti populations at carnival
51 minutes
Украина обрела независимость от Советского Союза в 1991 году с населением около 52 миллионов человек — это был второй по численности показатель в СССР после России, где проживало 147 миллионов. Спустя 34 года это число сократилось почти вдвое. После аннексии Крыма в 2014 году, войны в Донбассе и продолжающегося полномасштабного вторжения России численность населения на территории, контролируемой Киевом, составляет около 29 миллионов человек, согласно оценкам Института демографии Украины —...
Украина обрела независимость от Советского Союза в 1991 году с населением около 52 миллионов человек — это был второй по численности показатель в СССР после России, где проживало 147 миллионов. Спустя 34 года это число сократилось почти вдвое. После аннексии Крыма в 2014 году, войны в Донбассе и продолжающегося полномасштабного вторжения России численность населения на территории, контролируемой Киевом, составляет около 29 миллионов человек, согласно оценкам Института демографии Украины —...
56 minutes
Mbola olana be ao Gambia ny famoràm-behivavy na FGM, araka ny tarehimarika navoakan'ny UNICEF dia manodidina ny 76%-n'ny vehivavy sy tovovavy 15 hatramin'ny 49taona no efa tratran'izany fanao izany
56 minutes
Mbola olana be ao Gambia ny famoràm-behivavy na FGM, araka ny tarehimarika navoakan'ny UNICEF dia manodidina ny 76%-n'ny vehivavy sy tovovavy 15 hatramin'ny 49taona no efa tratran'izany fanao izany
58 minutes

La cruïlla entre febrer i març obre la porta, valgui la redundància, a les jornades de portes obertes als centres educatius per tot el país. Una iniciativa que va néixer segurament com a eina de comunicació amb les famílies del barri, s’ha convertit, en molts casos, en un exercici de màrqueting educatiu que intenta guanyar-se [...]

La cruïlla entre febrer i març obre la porta, valgui la redundància, a les jornades de portes obertes als centres educatius per tot el país. Una iniciativa que va néixer segurament com a eina de comunicació amb les famílies del barri, s’ha convertit, en molts casos, en un exercici de màrqueting educatiu que intenta guanyar-se [...]
1 hour

Students in this university town park themselves under a tree in the middle of the town plaza, probably talking about anything but a school subject. (Utrecht, The Netherlands) The Street Shooter is Altermidya National Chairperson Raymund B. Villanueva. Please follow him at IG @street_shooter and Facebook@Raymund B Villanueva The post Respite appeared first on Bulatlat.

1 hour
Students in this university town park themselves under a tree in the middle of the town plaza, probably talking about anything but a school subject. (Utrecht, The Netherlands) The Street Shooter is Altermidya National Chairperson Raymund B. Villanueva. Please follow him at IG @street_shooter and Facebook@Raymund B Villanueva The post Respite appeared first on Bulatlat.
1 hour
Matangazo ya nusu saa kuhusu habari za mapema asubuhi pamoja na habari za michezo.
1 hour
Matangazo ya nusu saa kuhusu habari za mapema asubuhi pamoja na habari za michezo.
1 hour

The increasing share of cesses & surcharges in the gross tax revenue of the Government of India has been a cause for concern for states as they do not form part of the divisible pool. Data shows that the share of cesses & surcharges in the gross tax revenue has reduced from a high of [...] The post Data: Share of Cesses & Surcharges in Gross Tax Revenue Falls to 14.5% in 2023-24, Down from The High of 20.2% in 2020-21 appeared first on FACTLY.

The increasing share of cesses & surcharges in the gross tax revenue of the Government of India has been a cause for concern for states as they do not form part of the divisible pool. Data shows that the share of cesses & surcharges in the gross tax revenue has reduced from a high of [...] The post Data: Share of Cesses & Surcharges in Gross Tax Revenue Falls to 14.5% in 2023-24, Down from The High of 20.2% in 2020-21 appeared first on FACTLY.
1 hour
Dünýäniň dürli regionlarynda we Türkmenistanda şu günki bolan we bolup duran soňky wakalar barada gysgaça habarlar.
1 hour
Dünýäniň dürli regionlarynda we Türkmenistanda şu günki bolan we bolup duran soňky wakalar barada gysgaça habarlar.
2 hours
Last week, the Novak Djokovic-led Professional Tennis Players Association (PTPA) announced it was suing the sport’s governing bodies – the men’s (ATP) and women’s (WTA) tours, the International Tennis Federation (ITF) and the International Tennis Integrity Agency (ITIA). The lawsuit: seeks to change the prize money formula designed by the men’s and women’s tours (the PTPA says too little of the sport’s revenue goes to players) aims to improve the “unsustainable” 11-month calendar and match schedules that often keep players on court well past midnight alleges a “heavy-handed approach” by the ITIA criticises the sport’s rankings system wants to boost the number of combined men’s-women’s events. The union, cofounded by Djokovic five years ago, also alleges “anti-competitive practices and a blatant disregard for player welfare”. The lawsuit is just one example of a battle for control of international sport – the outcome of which will shape sport for years to come. The power of sport governing bodies Sport’s international governing bodies – such the International Olympic Committee, soccer’s governing body the Fédération Internationale de Football Association (FIFA) and, in the case of tennis, the ATP, WTA and ITF – are masters of their domains. These bodies exercise great power and autonomy over the competitions they administer. They determine who competes in their competitions, when and where, as well as rules and policies. These rules cover tournament schedules, player eligibility and anti-doping policies. Players, teams and even countries that breach these rules are subject to penalties including expulsion from competitions. Governments have largely been willing partners in this. They have respected the autonomy of these governing bodies and assisted them where necessary by, for example, hosting their mega-events such as the Olympics, World Cups and Grand Slam tournaments. However, this is changing. A changing landscape As shown by the PTPA lawsuit, players are seeking a greater share of sports’ economic pie, better working conditions, more freedom in selecting where and when they play, and a greater say in how their sports are run. Private investors also are seeking to share in the money being made from sport by establishing rival competitions. These include the Wall Street-backed, but ultimately ill-fated, European Super League (soccer); the International Swimming League, funded by billionaire swimming fan Konstantin Grigorishin; and the Saudi-Arabia backed LIV Golf tour. In response, some fans and lower-level teams are organising to protect their clubs from the influx of private money. In the United Kingdom, this has resulted in proposed legislation to establish an independent regulator of football. And all of this is occurring in the shadow of a broader geopolitical restructuring in which the West’s traditional hegemony over sport is being challenged by the wealth of the Gulf states, the assertiveness of authoritarian regimes, and the emerging economies of the Global South. The result is a contest for control between actors and forces, both powerful and passionate. The outcome of this contest is important because sport is a generator of significant economic activity (a recent study estimated the global sport industry to be the ninth largest industry on earth) and an important vehicle for driving social change – both of which also make it politically important. What does the future hold? When confronted with forces for change, sport governing bodies generally go through a three-stage process of denial (rejecting the need for change), resistance (fighting the change), and adaptation (conceding some autonomy while retaining ultimate control). The tennis dispute is travelling this well-worn path. Tennis’s governing bodies have denied the PTPA a seat at the table, so the PTPA is now taking the matter to court (early indications are tennis’s governing bodies will fight it vigorously). Predicting the outcome of litigation is fraught. However, sport governing bodies do not have a strong record defending the use of their power before the courts. Courts are more independent and less deferential towards sport governing bodies than the political arms of government. Recent decisions from the Court of Justice of the European Union offer evidence of this. It applied EU competition law to constrain the power of sport governing bodies to: prevent third parties organising rival sporting competitions restrict athletes’ freedom of movement. Another example comes from the United States, where the Supreme Court struck down as an antitrust (competition) law violation, rules that limited the benefits student-athletes can receive for playing. This litigation led the governing body of collegiate sport, the National Collegiate Athletic Association, to propose a US$2.8 billion (A$4.45 billion) settlement that will allow colleges to pay their student-athletes. As for tennis, settlement of the PTPA litigation is possible, notwithstanding the current rhetoric. Indeed, some form of adaptation of sports’ governing bodies to accommodate the various forces and interests at play is the most likely outcome. Eric Windholz does not work for, consult, own shares in or receive funding from any company or organisation that would benefit from this article, and has disclosed no relevant affiliations beyond their academic appointment.
Last week, the Novak Djokovic-led Professional Tennis Players Association (PTPA) announced it was suing the sport’s governing bodies – the men’s (ATP) and women’s (WTA) tours, the International Tennis Federation (ITF) and the International Tennis Integrity Agency (ITIA). The lawsuit: seeks to change the prize money formula designed by the men’s and women’s tours (the PTPA says too little of the sport’s revenue goes to players) aims to improve the “unsustainable” 11-month calendar and match schedules that often keep players on court well past midnight alleges a “heavy-handed approach” by the ITIA criticises the sport’s rankings system wants to boost the number of combined men’s-women’s events. The union, cofounded by Djokovic five years ago, also alleges “anti-competitive practices and a blatant disregard for player welfare”. The lawsuit is just one example of a battle for control of international sport – the outcome of which will shape sport for years to come. The power of sport governing bodies Sport’s international governing bodies – such the International Olympic Committee, soccer’s governing body the Fédération Internationale de Football Association (FIFA) and, in the case of tennis, the ATP, WTA and ITF – are masters of their domains. These bodies exercise great power and autonomy over the competitions they administer. They determine who competes in their competitions, when and where, as well as rules and policies. These rules cover tournament schedules, player eligibility and anti-doping policies. Players, teams and even countries that breach these rules are subject to penalties including expulsion from competitions. Governments have largely been willing partners in this. They have respected the autonomy of these governing bodies and assisted them where necessary by, for example, hosting their mega-events such as the Olympics, World Cups and Grand Slam tournaments. However, this is changing. A changing landscape As shown by the PTPA lawsuit, players are seeking a greater share of sports’ economic pie, better working conditions, more freedom in selecting where and when they play, and a greater say in how their sports are run. Private investors also are seeking to share in the money being made from sport by establishing rival competitions. These include the Wall Street-backed, but ultimately ill-fated, European Super League (soccer); the International Swimming League, funded by billionaire swimming fan Konstantin Grigorishin; and the Saudi-Arabia backed LIV Golf tour. In response, some fans and lower-level teams are organising to protect their clubs from the influx of private money. In the United Kingdom, this has resulted in proposed legislation to establish an independent regulator of football. And all of this is occurring in the shadow of a broader geopolitical restructuring in which the West’s traditional hegemony over sport is being challenged by the wealth of the Gulf states, the assertiveness of authoritarian regimes, and the emerging economies of the Global South. The result is a contest for control between actors and forces, both powerful and passionate. The outcome of this contest is important because sport is a generator of significant economic activity (a recent study estimated the global sport industry to be the ninth largest industry on earth) and an important vehicle for driving social change – both of which also make it politically important. What does the future hold? When confronted with forces for change, sport governing bodies generally go through a three-stage process of denial (rejecting the need for change), resistance (fighting the change), and adaptation (conceding some autonomy while retaining ultimate control). The tennis dispute is travelling this well-worn path. Tennis’s governing bodies have denied the PTPA a seat at the table, so the PTPA is now taking the matter to court (early indications are tennis’s governing bodies will fight it vigorously). Predicting the outcome of litigation is fraught. However, sport governing bodies do not have a strong record defending the use of their power before the courts. Courts are more independent and less deferential towards sport governing bodies than the political arms of government. Recent decisions from the Court of Justice of the European Union offer evidence of this. It applied EU competition law to constrain the power of sport governing bodies to: prevent third parties organising rival sporting competitions restrict athletes’ freedom of movement. Another example comes from the United States, where the Supreme Court struck down as an antitrust (competition) law violation, rules that limited the benefits student-athletes can receive for playing. This litigation led the governing body of collegiate sport, the National Collegiate Athletic Association, to propose a US$2.8 billion (A$4.45 billion) settlement that will allow colleges to pay their student-athletes. As for tennis, settlement of the PTPA litigation is possible, notwithstanding the current rhetoric. Indeed, some form of adaptation of sports’ governing bodies to accommodate the various forces and interests at play is the most likely outcome. Eric Windholz does not work for, consult, own shares in or receive funding from any company or organisation that would benefit from this article, and has disclosed no relevant affiliations beyond their academic appointment.